TRH-22 Fenike Tarihi ve Medeniyeti

Fenikeliler, Lübnan Dağları'nın batısı ile Akdeniz sahili arasında kalan dar bir kıyı şeridine yerleşmişlerdir. Arazilerinin tarıma elverişli olmaması ve Mısır'dan Anadolu'ya ulaşan ticaret yolu üzerinde bulunmaları, Fenikelilerin  denizcilik ve deniz ticareti alanında ilerlemesini sağlamıştır. Kendilerine oturdukları şehirlere göre Sidon'lu (Sayda), Tir'li (Surlu) demekteydiler. Biblos da önemli şehirleri arasındaydı. İlkçağ'ın denizcilik alanında en gelişmiş topluluğu Fenikelilerdir. Akdeniz'deki en ünlü kolonileri Kartaca ve Gades'tir.

Fenikeliler, şehir devletçikleri halinde yaşamış ve krallıkla idare edilmişlerdir. 

Fenikeliler Akdeniz'de kurdukları kolonilerde ve pazarlarda Asya mallarını, kendi yaptıkları camdan süs eşyalarını, renkli kumaşlarını yerlilerin ürünleriyle değiştirmişlerdir. Fenikeliler, kolonileri bulunmayan ülkelere karadan ve denizden ticaret filoları göndererek, Doğu ülkeleriyle, Akdeniz arasında ticari ve kültürel bağlar kurmuşlardır. Fenikeliler kurdukları kolonilere sadece ticari amaçlarını gerçekleştirmek için gittiklerinden dolayı kolonilerini yurt edinmişlerdir. Bu nedenle kolonilerini kısa sürede kaybetmişlerdir.

 

Fenikeliler (Tirliler) Batı Akdeniz'de, Malta, Sicilya ve Sardunya'da; Tunus ve Cezayir'de; İspanya kıyılarında koloniler kurmuşlardır. Kurdukları bu kolonilerin arasında en önemlileri Kuzey Afrika'da yer alan Kartaca, İspanya'da Gardes'tir. Hatta Septe Boğazı'nı geçerek İngiltere'ye kadar ilerlemişlerdir. İlk defa Fenikeliler tarafından başlatılan bu kolonileşme hareketi, sömürge hareketlerinin ilk adımı olarak değerlendirilir.

Denizcilik ve ticaret faaliyetlerinde gelişme gösteren Fenikeliler, Doğu ve Ön Asya uygarlıklarındaki gelişmeleri batıya taşıyarak kültürler arasında etkileşimi sağlamışlardır.

✔️  Yazı

Fenikelilerin dünya uygarlığına en önemli katkıları günümüzde kullanılan Latin alfabesinin temelini oluşturan, dillerinin bütün ses değerlerini karşılayan 22 harfli ilk alfabeyi bulmalarıdır. Mısır'dan aldıkları yazıyı geliştirerek heceye ya da kelimeye karşılık gelen hiyeroglif yazısı yerine her bir şeklin bir harfe tekabül ettiği ilk harf alfabesini oluşturmuşlardır. Bu alfabe sırasıyla İyon, Yunan ve Latinler tarafından yeni harfler eklenerek geliştirilmiş ve günümüz latin harflerine dayalı alfabeyi ortaya koymuşlardır. 

 

Fenike Alfabesi (Kaynak: Wikimedia)